Hoofdstuk 1 van 0
In uitvoering

Duurzaamheidslabels

Beginnen doen we met labels voor financiële producten. Waarom verdienen die wat extra aandacht? Vooral omdat ze een eerste belangrijke indicatie kunnen geven over de duurzaamheid van een belegging. Je kan ze daarom bijvoorbeeld gebruiken om een eerste selectie te maken.

Ook in de wereld van de grote beleggers neemt het belang van labels toe. Steeds meer bedrijven en beleggingsproducten vragen ze daarom aan en pakken er ook mee uit. Een belegger komt ze dus onvermijdelijk tegen. En we menen dat ze in de toekomst nog belangrijker zullen worden, onder meer door nieuwe Europese regels. 

Het voordeel van een label is duidelijk: je kan in één oogopslag zien of je belegging duurzaam is of niet.

Het voordeel van een label is duidelijk: je kan in één oogopslag zien of je belegging duurzaam is of niet. Natuurlijk is de realiteit niet zo eenvoudig. Daarom spenderen we hier graag wat uitgebreider aandacht aan labels, wat ze vertellen en wat niet, en hoe je ze kan gebruiken bij de samenstelling van je portefeuille.  

In België heeft de bankenkoepel Febelfin het Towards Sustainability-label gelanceerd. Beleggingsproducten die beantwoorden aan een minimale norm kunnen het label krijgen.

De eerste fondsen met het label werden in november 2019 bekendgemaakt. Het ging toen om 311 beleggingsproducten. In januari 2022 stond de teller al op meer dan 600 producten.

De toekenning gebeurt door het Central Label Agency (CLA), een vzw die toeziet op het correct toekennen van het label en op de herziening van de kwaliteitsnorm. Siem, de oprichter van deze Duurzaam Beleggen Academy, zetelt als onafhankelijke deskundige in deze organisatie.

Financiële instellingen kunnen vier keer per jaar het label aanvragen. Het is voor één jaar geldig en moet telkens worden vernieuwd. De prijs die de financiële instelling betaalt voor de aanvraag is afhankelijk van de complexiteit van het product en het aantal duuzaamheidsstrategieën die worden gehanteerd.

Het overzicht van de producten met een label kan je terugvinden op de website van Towards Sustainability. Zij voldoen aan de minimale norm die wordt vooropgesteld. Ze moeten minstens vier strategieën volgen, waarvan drie verplicht en één vrij te kiezen. 

Aan de verschillende strategieën om duurzaam te beleggen wijden we een aparte module. We overlopen ze hier dus niet opnieuw.

De opgelegde strategieën zijn uitsluiting, norm-based screening en ESG-integratie. Daarnaast moet er dus nog een bijkomende strategie gevolgd worden. Dat kan een best-in-class-aanpak zijn, themabeleggen, impactbeleggen of nog een andere door de CLA erkende strategie. 

Elk gelabeld product publiceert ook een Sustainability ID, een document dat toont op welke manier precies het product duurzaam is. Het eerste luik van dit document gaat over de duurzame strategieën die het fonds toepast. 

De filosofie achter Towards Sustainability is dat het label een lat legt waar een financieel product over moet om zichzelf duurzaam te noemen. Die lat zal vervolgens geleidelijk hoger worden gelegd. De eerste herziening is begin 2022 ingegaan. Sindsdien moeten beleggingsproducten voldoen aan deze herziene norm.

Het idee achter deze aanpak is dat de lat in het begin niet te hoog hoort te liggen, zodat veel banken en vermogensbeheerders geïnteresseerd zouden zijn om het label aan te vragen voor hun producten. Later kan de lat nog stelselmatig opgetrokken worden. 

Die werkwijze blijft niet zonder kritiek. Sommigen vinden dat de lat te laag ligt en dat te veel producten zich daardoor ten onrechte een duurzaam jasje kunnen aanmeten. Voorstanders verdedigen omgekeerd deze aanpak, omdat het label er net voor zorgt dan een groot deel van de sector meestapt in een verhaal dat nu eenmaal tijd vraagt.

Critici vinden dat de lat te laag ligt en dat te veel producten zich daardoor ten onrechte een duurzaam jasje kunnen aanmeten.

Als je vindt dat het Towards Sustainability-label niet ver genoeg gaat, geen nood, er zijn ook andere mogelijkheden. België is namelijk niet het enige land waar labels voor duurzame financiële producten bestaan. In heel wat van onze buurlanden zijn gelijkaardige initiatieven gegroeid.

De Franse dataleverancier Novethic maakt regelmatig een overzicht van de Europese financiële duurzaamheidslabels. 

Er is nog een belangrijk label op komst. Of toch eentje dat belangrijk zou moeten worden. De Europese toezichthouder ESMA (European Securities and Markets Authority) is namelijk op vraag van de Europese Commissie gestart met het uitwerken van een Europees duurzaamheidslabel. 

Europa werkt aan een lijst met criteria waaraan een duurzame belegging moet voldoen.

Er wordt op dit moment gewerkt aan een lijst met criteria waaraan een duurzame belegging moet voldoen.  Dat is niet eenvoudig omdat de opvattingen over duurzaamheid kunnen verschillen. Niet iedereen heeft bijvoorbeeld dezelfde mening of kernenergie mag opgenomen worden in duurzame beleggingsfondsen of niet. 

Op termijn is de Commissie van plan om het Europees Ecolabel voor producten en diensten uit te breiden naar financiële producten, maar de datum van deze uitbreiding en de voorwaarden voor het verkrijgen van het Europese Ecolabel voor financiële producten zijn nog niet bekend. 

Als een beleggingsproduct geen label heeft, wil dat overigens niet zeggen dat het niet duurzaam is. Er zijn een aantal mogelijke redenen waarom een product geen label heeft.  Het kan bijvoorbeeld zijn dat het label simpelweg niet of nog niet is aangevraagd. Het kan ook dat de toepassing van bepaalde vereisten wat meer tijd vergt of dat de beheerder de procedure en de nodige aanpassingen te duur of tijdrovend vindt. 

Labels kunnen een handig hulpmiddel zijn, maar ook niet meer dan dat.

Labels kunnen een handig hulpmiddel zijn, maar ook niet meer dan dat. Vaak zegt een label enkel dat een product een aantal minimumvereisten rond duurzaamheid respecteert. Je moet nog altijd nagaan of die vereisten overeenkomen met jouw eigen voorkeuren. En als je bankier of adviseur verwijst naar een label, durf dan zeker ook naar de details te vragen.

De FSMA waarschuwt trouwens dat labels privé-initiatieven zijn of door de financiële sector zelf zijn opgezet. De financiële waakhond houdt dus geen toezicht op de voorwaarden en controleert niet of producten met het label ook aan die voorwaarden voldoen. 

De toezichthouder geeft wel advies over waar je moet op letten als je een label wil gebruiken bij de samenstelling van je portefeuille. 

  • Welke zijn de eisen om in aanmerking te komen voor het label?
  • Hoeveel ruimte is er om af te wijken van bepaalde eisen?
  • Wat is de rating die bij sommige labels hoort?
  • Geldt de naleving van bepaalde criteria per product of voor de onderneming?
  • Hoe vaak wordt de handhaving van de toekenningsvoorwaarden gecontroleerd?
  • Hoeveel producten krijgen het label?
  • Welke informatie moet er worden gepubliceerd?